Algemene Beschouwing Kadernota 2017, PvdA

Mevrouw de voorzitter,

Na de inleidende beschietingen van vorige week gaan we vandaag op voor het echte werk. Immers, waar we vorige week vooral terugkeken en probeerden lessen te leren uit het afgelopen jaar is het nu zaak deze lessen  ook daadwerkelijk in de praktijk te brengen. Daarbij zou het goed zijn wanneer wij als raad – we wezen er vorige week al op – het voortouw nemen om het college gezamenlijk met de nodige opdrachten en aanbevelingen op pad te sturen richting 2017 en verder.

Bij het doornemen van de Kadernota vielen ons drie zaken op. In de eerste plaats kan worden vastgesteld dat we klaarblijkelijk weer geld te besteden hebben. In het debat over de Jaarstukken konden we uit de mond van onze wethouder financiën nog vernemen dat ‘politiek inzicht’ het college gemaand had de afgelopen jaren voorzichtig te zijn met de uitgaven. Het lijkt erop dat het college haar terughoudendheid op dit punt heeft laten varen. Hoe immers zijn de aanzienlijke bedragen voor bijvoorbeeld de opknap van twee sportparken, het hoogwatervrij maken van het Looveer en de revitalisatie van de Zilverkamp anders te verklaren. Bij elkaar gaat het hier om een jaarlijkse uitgave van 331.000 euro. Forse investeringen, voorzitter.

Hier komen de onttrekkingen ten behoeve van het loslaten van de klem op een gedeelte van de Algemene Reserve nog bij. Het vrijspelen van een groter deel van onze Algemene Reserve met als doel de weerstandscapaciteit te versterken kost ons in 2019 niet minder dan 600.000 euro. Dat is geen weggegooid geld, voorzitter, maar creëert de zekerheid dat mogelijke tegenvallers op te vangen zijn. Tegelijkertijd kunnen wij hier niet nalaten ons gelijk te halen. Immers, het bedrag dat we vrijmaken is veel te hoog. Waar we met elkaar afgesproken hebben te streven naar een weerstandscapaciteit van minimaal 1.40, komen we nu uit op 2.30 in 2018. Dat lijkt mooi, maar is in zichzelf risicovol. Hoe groter het gedeelte van de Algemene Reserve dat we vrijspelen, hoe eenvoudiger immers er gewoon maar geld uit te halen. Dat is gezien de toch verrassende uitgavedrift, die tussen de regels van deze Kadernota doorsijpelt, onwenselijk. Daarom vragen wij middels een motie om de uitwerking van alternatieve scenario’s richting de begroting. [motie Weerstandscapaciteit]

Een tweede opvallend punt, voorzitter, is gelegen in de dekking van de post ‘Participatiewet en gevolgen mei en septembercirculaire’. We wezen er in de Politieke Avond al op, zoals het nu in de kadernota is opgenomen wordt deze post in ieder geval gedeeltelijk dubbel gedekt. Dat kan wellicht niet de bedoeling zijn, de portefeuillehouder liet bijkans de volledige kadernota herschrijven omdat zij niet wenste toe te geven dat er wellicht een onzorgvuldige formulering in geslopen was, maar het staat er wel. Nu is deze periode wel vaker gebleken dat iets bedenken en iets vervolgens ook opschrijven in deze gemeente twee geheel verschillende takken van sport zijn, maar goed.

Voorzitter, er zijn belangrijker zaken om ons druk over te maken. Derde punt dat ons opviel in de Kadernota is dat er opnieuw veel aandacht gevraagd wordt voor wat we inmiddels kortheidshalve ‘de transformatie’ zijn gaan noemen. Het is een begrip dat zo langzamerhand mythische proporties begint te krijgen, voorzitter, wat zo ongeveer zeggen wil dat iedereen het er over heeft maar vrijwel niemand meer lijkt te weten wat ermee bedoeld wordt. Of we het nu hebben over zorg en ondersteuning, werkgelegenheid en arbeidsparticipatie, de verhouding tussen overheid en inwoner of de fysieke leefomgeving en de invoering van de omgevingswet; telkenmale gaat het om ‘de transformatie’.

Toegegeven, ook het Groot Woordenboek der Nederlandse Taal geeft niet minder dan zes betekenissen aan dit begrip. Vijf ervan komen echter uit specifieke vocabulaires: het toneel, de chemie, de natuur- en wiskunde en de taalwetenschap. In essentie is een transformatie simpelweg een (en ik citeer) ‘overbrenging in een andere vorm’. Het college blijkt echter een nog tal van andere betekenissen te kunnen verzinnen, lees de Kadernota er maar op na. Het begrip transformatie komt er maar liefst twaalf keer in voor. Een concreet antwoord op de vraag wat we nu moeten veranderen in wat blijft echter uit, evenals een antwoord op de vraag wie dat nu moet gaan doen. Op pagina 8 van de Kadernota lezen we dat de transformatie ‘grotendeels’ volgens planning verloopt, even verderop vraagt zij ‘veel aandacht’ en wordt zij omschreven als ‘een uitdagende ontwikkeling’. Een pagina later wordt er ‘nadrukkelijk gekozen voor een transformatie’ die blijkbaar ‘beheerst’ kan verlopen. Weer een pagina later blijkt het echter te gaan om een ‘meerjarig proces’ met 2017 als ‘focus voor integrale vernieuwing’.

Voorzitter, het valt ook allemaal niet mee. Daarom zijn wij graag bereid met het college mee te denken. Een eerste voorstel zou zijn dit begrip transformatie van nu af aan maar uit de gemeentelijke documenten weg te laten. Een begrip dat we maar niet weten te voorzien van een heldere werkdefinitie en dat op zo veel verschillende manieren gebruikt wordt in één document geeft, om het maar eens voorzichtig uit te drukken, weinig helderheid.

Daarom gooien wij het graag over een andere boeg en proberen we opnieuw aan de hand van concrete voorbeelden een denkrichting voor de komende jaren mee te geven. Concrete voorstellen waarin de gemeente dat doet wat nodig is in het sociaal domein: ruimte geven aan inwoners en professionals om zorg en ondersteuning in samenwerking te verbeteren, kansen geven aan mensen in plaats van slechts indicaties stellen en jongeren dwingend aan de hand nemen om het leven weer op de rit te krijgen. Met onze voorstellen voor een maatwerkfonds en een innovatieve aanpak van schulden onder jongeren lossen we niet alle problemen op, maar geven we een denkrichting aan. [motie Maatwerkfonds en schuldenaanpak] Het zijn voorbeelden, om te tonen wat er mogelijk is wanneer de creatieve kracht van deze raad volledig wordt benut. Het zijn voorbeelden die ook laten zien hoe belangrijk het is als lokale overheid een leidende rol te spelen. Een solidaire samenleving waarin iedereen mee kan doen vergt immers een gemeentelijke overheid die bereid is daarin ook een wezenlijke rol te vervullen.

Voorzitter, er lijkt in onze Raad iets los te komen. Er liggen meer moties en amendementen voor dan eerder in deze periode en langzaam maar zeker ontstaan her en der interessante weer samenwerkingen. In onze bijdrage van vorige week vroegen wij daar met enige nadruk om en wij zijn dan ook blij met deze ontwikkelingen. Laten we haar vandaag een vervolg geven in een grondig debat over de toekomst van onze mooie gemeente en het college met de nodige opdrachten huiswaarts sturen.