Algemene Beschouwing, Begroting 2017, PvdA

Mevrouw de voorzitter,

Het gaat goed in de gemeente Lingewaard. Na jaren waarin begrotingen gekenmerkt werden door een wat gekwelde toon over de financiële omstandigheden, is ons nu een florissant verhaal gepresenteerd. Een begroting met een fors langjarig overschot. Een overschot dat we bovendien de komende jaren in de zak kunnen houden. Onze gemeente is namelijk af. Voor nieuwe voorstellen hoeft in deze begroting immers maar een zeer bescheiden bedrag te worden opgenomen.

Zo kabbelt het in de gemeente wat voort, voorzitter. Zoals de Linge traag door het oneindig laagland gaat, zo meandert ons college naar het einde van deze raadsperiode. Want laten we wel wezen, hoe veel ambitie hebben we in de begroting nu precies aangetroffen? We zetten nadrukkelijk in op preventie en vroeg-signalering, maar het aantal jongeren met jeugdhulp blijft gelijk. We willen meer woningen in de kleine kernen, maar meer dan een maximale inspanning hebben we daar niet voor over. Voor de leefbaarheid in deze kernen: van hetzelfde. Wat dat concreet betekent viel te vernemen in de nota bibliotheekbeleid: een paar activiteiten per jaar, te betalen uit de WMO-gelden. Dat achten wij onvoldoende, voorzitter. Dus maken we hier vast middelen vrij voor een echte investering in de leefbaarheid in de kleine kernen en pleiten we voor de vestigingen van servicepunten van de bibliotheek aldaar. Hiervoor dienen we – samen met de SP – een amendement in.  pvda-sp-bibliotheek

Maar er zijn meer voorbeelden. Op het gebied van de verkoop van bedrijventerreinen: stevige inzet. Op het gebied van duurzaamheid: een stilte waarin zelfs het geringe geluid van een windturbine nog oorverdovend zou aandoen. Op het gebied van overheidsparticipatie, pardon: ruimte voor inwonersinitiatieven, mooie woorden. Maar ondertussen wordt het grootste inwonersinitiatief ooit in deze gemeente – de theaterkerk – volledig doodgezwegen. Het met veel bombarie aangekondigde project overheidsparticipatie is ondertussen – een prima voorzet vanuit de raad ten spijt – de fase van de pilots nog altijd niet ontgroeid. Slechts wie dat befaamde loslaten echt zou vertalen als een simpel op de handen gaan zitten kan hier tevreden zijn, voorzitter.

Ondertussen is niets in deze begroting wat het lijkt. Kijken we naar de financiële kerngetallen, staan we er goed voor. En door de aanpassingen in de vormgeving van de begroting zoals voorgesteld door de commissie Depla is onze begroting zowel leesbaarder als overzichtelijker. Maar die aanpassingen zijn elders bedacht en hoewel er niets mis is met het goed uitvoeren van andermans ideeën is dat alleen toch wat magertjes. Bovendien is de toch al forse lastendruk in Lingewaard onder dit college ondanks alle mooie woorden aan het stijgen en krimpt ondertussen onze gekoesterde Algemene Reserve jaarlijks. We teren bijna vier miljoen euro in tussen  2016 en 2020. Maar die feiten zitten verstopt in tabellen op pagina 97 en 188 van de begroting. Zo overzichtelijk en transparant is het geheel dus ook weer niet, voorzitter.

Je zou ondertussen een analyse verwachten die verder gaat dan de wat zelfgenoegzame tevredenheid die in deze begroting van de pagina’s afspat. Temeer omdat we de komende jaren blijvend voor uitdagingen staan. Hoe zorgen we ervoor dat het project Next Garden over enkele jaren niet onder haar eigen ambities bezwijkt zoals Bergerden eerder? Hoe gaan we om met door demografische en maatschappelijke ontwikkelingen onder druk staande leefbaarheid? Hoe gaan we nu echt werk maken van het organiseren van ruimte voor actief en betrokken burgerschap? Het zijn vragen die kritisch en scherpzinnig denkwerk vereisen, leiderschap en politieke moed. Tegen deze achtergrond op dit moment deze begroting presenteren is gewoonweg verbijsterend, voorzitter.

En dan hebben we het nog niet eens gehad over wat het hoofdpijndossier van deze periode lijkt te worden: de zogenoemde transformatie. Afgelopen week mochten we vernemen dat de regio Arnhem bij de inkoop van specialistische jeugdzorg een tarief hanteert dat drie procent onder de landelijke norm ligt. Organisaties als de Willem Schrikker Groep overwegen maar niet langer mee te bieden. Een financieel doodvonnis, onze regio. Ondertussen zijn kinderen die specialistische kennis en ondersteuning nodig hebben de dupe. Bij gebrek aan beter is dát blijkbaar de transformatie: beknibbelen op de tarieven. Of het inzetten van een gedragsdeskundige als ‘schakel’ bij artsen, om zodoende ‘een bredere kijk op de vragen/problemen bij de artsen te organiseren zodat er meer naar de algemene voorzieningen wordt doorverwezen’. Een mooi verhullende omschrijving van een gemeente die zich nestelt op de stoel van de dokter, voorzitter. (p. 34)

Voorzitter, waarom niet echt werk maken van een nieuwe manier van werken in het sociaal domein. In plaats van loze woorden over ruimte maken voor professionals en het versterken van de nulde en eerste lijn dit ook doen. Zodat je niet bij de technische toelichting met de mond vol tanden zit als ik vraag wat het woord ‘versterken’, zoals onder meer gebruikt op pagina 11 en 34 van de Begroting, nu precies inhoud. Meer middelen, meer mensen, meer vrijheid, meer mogelijkheden? Een antwoord heb ik nimmer mogen vernemen. Een mogelijkheid zou de invoering van dat maatwerkfonds zijn. De raad riep het college er per motie toe op, het college belooft in de begroting ‘de mogelijkheid’ te onderzoeken. Dan kun je bij hoog en bij laag volhouden dat een motie wordt uitgevoerd, het staat er niet. Daarom dienen wij ook op dit punt een amendement in.  a2016-11-10-pvda-maatwerkfonds

Tal van vage formuleringen en loze kreten schreeuwen vervolgens om uitwerking. Een voorbeeld. Het aantal banen in de gemeente groeit, blijkens de prognose van het college, maar de arbeidsparticipatie blijft vreemd genoeg gelijk en het aantal mensen met een uitkering stijgt. Zou dat komen omdat het college geen idee heeft hoe meer mensen aan het werk te helpen, voorzitter. De simpele vraag wat er precies gebeurd als iemand zich in onze gemeente meldt voor een bijstandsuitkering kon op de technische toelichting ook al niet beantwoord worden. Net als de vraag wat verstaan wordt onder activerend werk, de post in de tabel op pagina 40 waarvoor we volgend jaar 120.000 euro vrijmaken. Daarom een voorstel. De gemeente heeft in haar inkoop- en aanbestedingsbeleid een machtig instrument om sociaal ondernemerschap aan te moedigen en met name de onderkant van de arbeidsmarkt te versterken. Wij willen aan de slag met een op maatschappelijke meerwaarde gericht inkoopbeleid en dringen aan op het opnemen van de Participatieladder Sociaal Ondernemen als gunningscriterium bij aanbestedingen. Wij dienen hierover een motie in. m2016-11-10-pvda-inkoop

Het zijn slechts twee voorbeelden. Twee voorbeelden van even verder kijken. Van niet alleen zeggen, maar ook doen. Want het kan wel. In samenspraak en dialoog met elkaar en met onze inwoners kunnen we in deze gemeente een heel eind komen. Het is niet de tijd een versnelling terug te schakelen, voorzitter. Laten we juist een paar tandjes bij zetten.