Beschouwing jaarstukken / kaderbrief

PvdA Lingewaard, juli 2020

Gesproken woord geldt 

Voorzitter, 

Meer dan ooit lijkt de gedachte waar, dat hoe meer we weten hoe ingewikkelder het wordt. Maar juist dat zijn de momenten dat het er voor de politiek op aan komt. We kunnen ons niet verstoppen in simpele oplossingen of verliezen in details. Deze tijd vraagt om echte politiek. Dat wil zeggen: verschillen laten zien om ze vervolgens met elkaar te overbruggen. 

In mijn beschouwing wil ik daarom op drie dingen ingaan. In de eerste plaats wil ik stilstaan bij de financiële situatie van onze gemeente, daarna wil ik het hebben over de impact van de corona-crisis op onze lokale samenleving en ten slotte wil ik iets zeggen over de grote vragen waar we als gemeente voor staan en die we niet uit het oog mogen verliezen. 

Laat me bij de financiële situatie beginnen, voorzitter. Die is, het behoeft geen betoog, niet rooskleurig. Een blik op de jaarstukken en de tussentijdse rapportage is wat dat betreft voldoende: we onttrekken meer dan vijf miljoen aan de algemene reserve en we zien in de rapportage dat we ook dit jaar op een tekort afstevenen. Dat we structureel opnieuw meer dan een miljoen tekort lijken te komen, roept ook de vraag op of we wel goed begroten, voorzitter. Want je kan natuurlijk door strak te begroten zorgen voor een sluitend meerjarenperspectief, maar als dat betekend dat we doorlopend tekorten moeten rapporteren, wat bereik je dan?

Voorzitter, en dan hebben we het nog niet eens gehad over de donkere wolken die zich nog boven onze hoofden samenpakken. Ik noem maar even willekeurig: de opschalingskorting, de oplopende kosten in het sociaal domein, de herverdeling van het gemeentefonds. En ondertussen pleiten ministers als Ollongren en De Jonge voor meer onderzoek. Voorzitter, er is geen onderzoek nodig, maar actie. Daarom stellen wij met anderen voor dat ook deze raad maar weer het volgende signaal afgeeft richting het kabinet. Daarom de motie Stop Lokale Bezuinigingen. 

Voorzitter en dan de gevolgen van de corona-crisis. Onze gedachten waren daarbij natuurlijk eerst en vooral bij de mensen die rechtstreeks door het virus getroffen werden. Inwoners zijn van de ene op de andere dag nabestaanden geworden. Juist ook vandaag, als wij het alweer hebben over de gevolgen van de crisis, zijn onze gedachten ook bij hen.  

Ik heb het al aangegeven, nu in de toekomst kijken is bijzonder ingewikkeld. De onzekerheden zijn groot. Des te belangrijker is het dat we zeggen waar we staan. Voor de Partij van de Arbeid was en is het uitgangspunt dat de lokale overheid het fundament moet willen zijn onder de samenleving. Een instrument van het goede, waar iedereen bijeen komt en niemand aan zijn lot wordt overgelaten. Een gemeente die naast en achter mensen staat. 

En die gemeente heeft de middelen nodig om die opdracht ook waar te maken. Juist daarom mijn pleidooi voor meer geld voor gemeenten. 

Maar dan is het wel belangrijk dat we ook zelf voorzichtig zijn in onze keuzes, voorzitter. Want de schaarse middelen die we hebben kunnen we maar een keer uitgeven. Dan moeten we creatief zijn, voorbeelden daarvan in twee moties. De ene samen met het CDA over werk, de andere over een collectieve aanpak energiebesparing. 

Daarom waren we wel sceptisch over het scenario met betrekking tot de reserve Precario. De wethouder heeft ons echter van de juistheid van die koers weten te overtuigen. Er komen uitgewerkte plannen en reële keuzes. Dat, in combinatie met het amendement van onder andere het CDA voor een zogenoemde ‘corona-reserve’ en de toezegging van wethouder Witjes dat we proberen in het sociaal domein onderscheid te maken tussen ‘normale’ kostenstijging enerzijds en gevolgen van de corona-crisis anderzijds is voor nu voldoende. Ons amendement is dus niet meer nodig. Ook dat is, ik zeg het maar even, goede politiek: zoeken naar een compromis ten dienste van onze inwoners. 

Ten slotte is het belangrijk dat we duidelijk zijn in onze prioriteiten. In de kaderbrief zien we dat we de afspraken in het rapport van de taskforce sociaal domein ‘taakstellend’ zijn. Dat is een mooi, verhullend begrip. Maar het wil toch simpelweg zeggen dat er bij verdere stijging van kosten bezuinigingen zullen volgen? Nu ontkomt niemand aan moeilijke keuzes de komende jaren, maar de PvdA zal niet accepteren dat de kosten van de crisis eenzijdig terecht komen bij de mensen die dat het minst kunnen dragen. Dat uitgangspunt zal leidend zijn straks, bij onze beoordeling van de begroting. 

Ter afronding voorzitter. Het zou onverstandig zijn als we vergeten dat er – buiten de crisis van vandaag en morgen – nog een aantal grote uitdagingen liggen voor onze gemeente. In het sociaal domein is een nieuwe koers gekozen. We hebben daar als PvdA, in het aanvragen van debatten, in het doen van voorstellen, in het kritisch meedenken, onze rol in gehad; maar het compliment hoort ook te gaan naar wethouder en organisatie op dit punt. Er ligt een koers waarin we kunnen geloven, voorzitter. 

Dat is anders op het ruimtelijk domein. Daarover maken we ons zorgen. Alles wat we doen, of het nu gaat om bereikbaarheid, klimaatpolitiek of woningbouw, alles kost ruimte. En ruimte is een schaars goed, voorzitter. Dat benoemen we veel te weinig. Ook op dat punt zijn fundamentele keuzes nodig. Scherp gesteld: kiezen we voor groei met bijbehorende consequenties, of worden we het bejaardenoord tussen twee steden met een nog sneller oplopende demografische druk. Partijen moeten op dat punt de komende tijd kleur bekennen, om te beginnen als we het hebben over onze omgevingsvisie. Op de PvdA kunt u, zoals u weet, rekenen. 

Dank u wel.